Viðurkennd ósannindi?

Sem almannatengill og áhugamaður um opinber tjáskipti, þá hef ég stundum velt því fyrir mér hvers vegna sumt sem sagt er, og virðist augljóslega ósatt, fær að standa óáreitt í opinberri umræðu.

Hvort það séu ákveðin ósannindi sem teljist viðurkennd og njóti verndar eða að minnsta kosti skilnings fjölmiðla og almennings. 

Tökum dæmi.

• Stjórnmálamaður svarar fjölmiðlum blákalt að engar viðræður við aðra flokka hafi farið fram. Síðar sama dag er tilkynnt um nýjan meirihluta.

• Formaður íþróttafélags segir þjálfara njóta fulls trausts. Daginn eftir er hann rekinn. 

• Forstjóri fyrirtækis hættir störfum. Fyrirtækið sendir tilkynningu og segir ákvörðunina hafa verið hans eigin. Sjaldnast er það þó rétt lýsing á því sem gerðist. 

Í öllum tilfellum má gera ráð fyrir að sá sem tjáði sig opinberlega vissi að hann var ekki að segja satt.

En aldrei verða þó neinir eftirmálar vegna þessa misræmis.

Er það vegna þess að allir vissu allan tímann að viðkomandi var að segja ósatt? Bæði blaðamaðurinn og almenningur?

Eru "viðurkennd ósannindi" kannski bara eðlilegur hluti af opinberri umræðu?

---

Nýjasta dæmið sem ég velti fyrir mér hvort flokka eigi með viðurkenndum ósannindum, eru fullyrðingar verjenda og sakborninga í hvítflibbamálum, bæði í greinargerðum til dómstóla og til fjölmiðla.

Trúir einhver því t.d. að Sigurður Einarsson hafi ekki verið viðriðinn ákvörðun um að lána allt kaupverð 5% hlutar í Kaupþingi sem seldur var olíufurstanum Al-Thani rétt fyrir hrun?

Er ekki staðreynd að Sigurður byggði upp og stýrði Kaupþingi sjálfur frá A-Ö í tæpan áratug þrátt fyrir að eiga aðeins lítinn hlut í bankanum. M.a. með því að láta valda menn kaupa í bankanum og lána þeim í staðinn í önnur verkefni (T.d. Exista). Það virðist blasa við að hann hafi farið með öll völd í Kaupþingi.

En hann segist nú "ekki haft heimild til slíkra ákvarðana".

Er kannski allt leyfilegt til að ná fram sýknu?

Það er vissulega sjónarmið út af fyrir sig. En það væri gott að vita hvernig þetta er. Hvernig lögmenn líta á þessar yfirlýsingar.

---

Það má líka spyrja hvort það sé hollt fyrir samfélagið að mistrúverðugar yfirlýsingar, sem fram koma í greinargerðum sakborninga, verði sjálfkrafa að fyrirsögnum fjölmiðla?

Oft er enginn fyrirvari gerður í fréttunum um að fullyrðingarnar séu í mótsögn við það sem áður hefur komið fram.

Í mesta lagi kemur önnur frétt þar sem vitnað er í saksóknara. En hann verður að gæta orða sinna mun betur samkvæmt hefðinni virðist vera.

Dropinn holar steininn og við verðum að standa vörð um stofnanir sem halda uppi lögum í landinu. Nógu veikburða eru þær nú samt.

Nógu margar fyrirsagnir um annarlegan tilgang og vanhæfni geta haft áhrif.

Baugsmálið er ágætis dæmi, jafnvel þó að fleiri hliðar hafi verið á því máli.

---

Önnur hlið er svo trúverðugleiki hinna ákærðu.

Er ekki óheppilegt fyrir nafntogaða menn að halda blákalt fram hlutum sem allt viti borið fólk veit að eru rangir?

Ekki síst á sama tíma og þeir eru að reyna að sannfæra dómstóla um eigin heiðarleika og löghlýðni?

Það ætti að vera umhugsunarefni fyrir þá sjálfa, dómstóla og ekki síður okkur hin.

AJ

 

Athugasemdir

[Marinó G. Njálsson, 1.11.2012 kl. 21:48]

Áhugaverðir punktar hjá þér, Andrés.  Að Sigurður, Hreiðar Már og Sigurjón Þ hafi allir sagst ekki hafa verið á vaktinni, þegar tugmilljarða ákvarðanir voru teknar í bönkunum þeirra, ætti að vera tækifæri fyrir þá sem töpuðu á slíku klúðri að sækja þá til saka fyrir afglöp í starfi.  Hvernig geta þessir menn viðurkennt að þeir hafi ekki síðasta orð vegna viðskipta þar sem höndlað var með stóran hluta eiginfjár bankanna?  Gott að varpa af sér ábyrgð, en um leið var lýst yfir algjöru vanhæfi til að gegna því starfi sem þeir voru í.